Ariadne auf Naxos

NRC "Komische noten in een voorstelling met vocale hoogtepunten"

De productie is gloednieuw en wordt geregisseerd door de Zweedse Sofia Jupither (1974), die hiermee haar Nederlandse debuut maakt. Lukt het Jupither om de proloog, waarin maar liefst zestien personages elkaar voor de voeten lopen, vlees op de botten te geven? Het antwoord is ja, en met veel humor.   

De Pruikenmaker met Elvis-kapsel (bariton Fabian Homburg) ligt geestig in de clinch met Ariadne (sopraan Annemarie Kremer) en Theseus (tenor Daniel Frank). De spreekrol van Der Haushofmeister, waarvoor vaak een acteur op leeftijd wordt opgetrommeld, wordt ingevuld door de jonge Nederlandse acteur Kharim Amier, die de verfijnde kamerheer met komische neerbuigendheid gestalte geeft. De twee rivaliserende operaclubs zitten als kliekjes naar elkaar te koekeloeren en delen speldenprikjes uit. Sopraan Dorottya Láng (eenvoudig zwart pak) belichaamt overtuigend Der Komponist, die de noten van zijn Ariadne liever in het vuur gooit dan er met rode pen in te moeten strepen. Toch verdwijnt zijn zwaarmoedigheid als sneeuw voor de zon bij het geflirt van Zerbinetta (sopraan Juliana Zara), gehuld in zuurstokroze burleske-kostuum met gevederde achterpartij. 

Dan is het ook aan Annemarie Kremer om het publiek met doorvoelde solo’s over de drempel te helpen naar Ariadnes mythologische wereld. Dat lukt uitstekend, ook als de komedianten haar steeds onderbreken om de voorstelling naar hun hand te zetten. Zerbinetta’s langverwachte uitbundige aria Großmächtige Prinzessin vindt in de Amerikaanse Juliana Zara een betoverend vertolkster: met haar kostuum flonkerend in de spotlights fladdert ze als een zwaluw van de ene naar de andere coloratuur. Wat een verrijking dat de Reisopera met dat soort vocale hoogtepunten door de provincies trekt. 

TROUW ★★★★ “Ariadne auf Naxos bij de Reisopera is een ode aan alle podiumkunstenaars” 

Wat bij de première in Enschede opviel, was hoe slim regie en decor samenkwamen. Aan weerszijden stonden tafels waar de operazangers en komedianten zich voorbereidden op de uitvoering. Het was een fraaie vooruitblik op de strijd die ging komen.   

Wat een virtuositeit en helderheid legde Juliana Zara aan de dag in Grossmächtige Prinzessin.  Als Ariadnes tegenhanger Zerbinetta probeert ze Ariadne voor haar wereldse kijk op leven en liefde te winnen. Als toeschouwer kon je niet anders dan erin meegaan. 

Daar kwamen orkest Phion en dirigent Jac van Steen bij, die vanuit de orkestbak lieten horen hoe sterk de partituur van Strauss is opgebouwd. Het klonk allemaal uitermate verfijnd en scherpzinnig. Exact wat deze opera nodig heeft, want met zijn orkestratie laat Strauss je realiseren dat in muziek werelden samen kunnen komen. 

Het sloot aan bij de boodschap van de Zweedse regisseur Sofia Jupither, die vindt dat uit strijd begrip kan ontstaan. Of het nu een komiek of operazanger is, bij beiden staat de kunst voorop. Zo bezien is Ariadne auf Naxos precies zoals zij in het programmaboekje zegt: een ode aan alle podiumkunstenaars. 

Volkskrant “Annemarie Kremer zingt de rol van Ariadne intelligent en hartveroverend.”  

De vrolijkerds omhelzen de serieuzen: alles komt goed aan het eind van Ariadne auf Naxos, de opera waarmee componist Richard Strauss in 1916 het genre op de hak nam. Hoewel, op de hak, Strauss en zijn tekstschrijver Hugo von Hofmannsthal sleutelden juist iets in elkaar dat alles moest overtreffen. Ze vermengden het serieuze en het komische, scheerden langs levenslust en doodsverlangen, speelden met roes en tralala. Het jongleren met genres en sentimenten kent een gevaar. Het wordt algauw ingewikkeld. Niet bij de Nederlandse Reisopera, het gezelschap dat met een nieuwe productie van Ariadne auf Naxos vijf weken door het land trekt.     

De zang in Ariadne auf Naxos door de Nederlandse Reisopera is mooi en het orkest speelt vol kleur.  

[...]

Mooi is de driestemmige, als honing druipende zang van Ariadnes metgezellinnen. Vol kleur het spel in de orkestbak, naar wens roodgloeiend of schril. 

Place de l’Opera  “De regie, de muzikale leiding en een topcast zorgen voor een mooie avond.” 

Op zaterdag 25 januari beleefde in het Wilminktheater in Enschede de nieuwe productie van Ariadne auf Naxos van Richard Strauss een zeer succesvolle première. De regie van Sofia Jupither, de muzikale leiding van Jac van Steen en een topcast van de grootste tot de kleinste rollen zorgen voor een mooie avond. 

In de regie van Jupither geen enorme dubbele bodems of grote abstracties, maar een heldere vertelling, die echter genoeg magische momenten kent. 
Wat regisseur Jupither lukt is de personages in het voorspel met een flinke dosis karikaturale trekjes toch geloofwaardig te maken. Subtiel diva gedrag van de Primadonna (Annemarie Kremer), lichte hysterie van de Komponist en de typische opera maniertjes van De Tenor (Daniel Frank), worden omlijst door de levendig dansende en zingende buffo-artiesten, die tevens de toon zetten voor grappige seksuele toespelingen op de aard van de meer dan cocotte Zerbinetta (Juliana Zara)

Haar (Ariadne's) Bacchus is de Noorse heldentenor Daniel Frank. Zijn opkomst in het opera deel met zijn overdonderende “Circe, Circe, kannst du mich hören” klinkt werkelijk als een klok. Frank heeft een heldere, krachtige tenor die echter in het verloop van de ‘opera’ prachtig piano en mooi legato laat horen. In het voorspel als De Tenor is hij nauwelijks betrokken bij wat er om hem heen gebeurt en als Bacchus speelt hij een haast onnozele naïeve god, die niet zo goed weet waar hij terecht is gekomen. Hij geeft zich echter overtuigend en volledig over aan de naar liefde verlangende Ariadne. Zijn zang is gepassioneerd, krachtig en mooi. Samen met (Annemarie) Kremer is het slotduet werkelijk een droom.

Theaterkrant  “Vocaal operavuurwerk in verrukkelijke synthese tussen ernst en frivoliteit” 

Bij de Nederlandse Reisopera verzorgt de Zweedse regisseur Sofia Jupither een lichtvoetige en beslist interessante uitvoering. Jupither heeft een voorkeur voor de Scandinavische toneelliteratuur van Ibsen en Strindberg, en dat merk je. Er zit een sterk toneelelement in haar opera, dat zie je pas aan details. 

[...] 

Regisseur Jupither is niet wars van tegenstellingen op de spits drijven, en zo moet het ook. Dirigent Jac van Steen van Phion, orkest van Gelderland en Overijssel, begeleidt de zangers met weelderige lange lijnen. Vooral de uitbundige tingeltangel van de piano, alsof we in een derderangs operahuis zijn, is meesterlijk. 

[...] 

Dat speelt zich op het achtertoneel af, als versiering, maar niet minder essentieel. Dit is duidelijk de toneelachtergrond van Jupither: ze laat de onderliggende plots misschien niet nadrukkelijk, maar wel zichtbaar zijn. Dat we als toeschouwers het vuurwerk niet te zien krijgen, hindert niet; er is voldoende vocaal en operavuurwerk te genieten.